NOWY Test ze specjalizacji neonatologicznej dla pielęgniarek i położnych - jesień 2018

PIELĘGNIARSTWO NEONATOLOGICZNE
TEST NR 29N1818
Zadanie 1.
Mycie rąk jest najskuteczniejszym i najtańszym sposobem
zapobiegania zakażeniom u noworodka. Przed rozpoczęciem pracy
należy zdjąć biżuterię i zegarek oraz dokładnie przy pomocy
płynnego mydła:
A . przez 1 minutę myć ręce i przedramiona do wysokości
łokci,
B . przez 2 minuty myć ręce i przedramiona do wysokości
łokci, po umyciu rąk konieczne jest ich osuszenie
ręcznikiem papierowym,
C . przez 0,5 minuty myć ręce i przedramiona do wysokości
łokci,
D . przez 2 minuty myć ręce i przedramiona do wysokości
łokci, po umyciu rąk nie jest konieczne ich osuszenie.
Literatura: Piotrowski A, Zakażenia w oddziałach noworodkowych, W:
Dzierżanowska D (red.), Zakażenia szpitalne, alfa-medica Press, Bielsko
Biała 2008, s. 271.
Zadanie 2.
Rezygnacja z „uporczywej terapii” w przypadku noworodka ze
skrajnie małą masą urodzeniową, z bardzo złymi prognozami co do
rokowania, oznacza:
A . zaprzestanie, za zgodą osób uprawnionych, zabiegów
medycznych kosztownych, ryzykownych, nadzwyczajnych i
niewspółmiernych do spodziewanych rezultatów,
B . zaprzestanie, za zgodą osób uprawnionych, wykonywania
działań opiekuńczych,
C. prawidłowe odpowiedzi A i B,
D. wszystkie odpowiedzi są błędne.
Literatura: Dobrowolska B, Problemy etyczne i prawne w opiece nad
wcześniakiem, W: Pilewska – Kozak A (red.), Opieka nad wcześniakiem,
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009, s. 251.
Zadanie 3.
Zasada „minimal handling” głosi, że pielęgnacja i leczenie
opierają się na zapewnieniu komfortu cieplnego, spokoju,
delikatnym wykonywaniu czynności pielęgnacyjno-leczniczych z
ograniczeniem ich do niezbędnego minimum. Została opracowana:
A. w 1890 roku przez dr Couney,
B. w 1905 roku przez dr Tarniera,
C. w 1920 roku przez dr Kerleya,
D. w 1972 roku przez dr Kirba.
Literatura: Pilewska-Kozak A, Organizacja oddziału intensywnej opieki
neonatologicznej, Ogólnopolski Przegląd Medyczny, 2012, 11, s. 12.
Zadanie 4.
Żywienie i pojenie dziecka w okresie opieki paliatywnej jest
według etyki medycznej:
A. zwyczajnym środkiem medycznym,
B. nadzwyczajnym środkiem medycznym,
C . zwyczajnym środkiem leczniczym, ale tylko w przypadku
pojenia,
D. wszystkie odpowiedzi są błędne.
Literatura: Dobrowolska B, Problemy etyczne i prawne w opiece nad
wcześniakiem, W: Pilewska – Kozak A (red.), Opieka nad wcześniakiem,
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009, s. 253-254.
Zadanie 5.
Od kilkunastu lat funkcjonuje w Polsce trójstopniowa
organizacja opieki w perinatologii. Oddział pierwszego poziomu:
A . hospitalizuje ciężarne, położnice i noworodki z
najcięższymi patologiami w regionie, prowadzi
intensywną terapię najmniejszych dzieci i odpowiada za
transport noworodka,
B . odpowiada za porody fizjologiczne i zdrowego noworodka
oraz jest gotowy aby ustabilizować stan chorego
noworodka do czasu przyjazdu specjalistycznej karetki
noworodkowej,
C . odpowiada za porody fizjologiczne i zdrowego noworodka
zależnie od miejsca zamieszkania noworodka (obowiązuje
regionalizacja),
D . hospitalizuje ciężarne, położnice i noworodki z
najcięższymi patologiami w skali kraju oraz jest gotowy
aby ustabilizować stan dziecka do czasu przyjazdu
specjalistycznej karetki noworodkowej.
Literatura: Gadzinowski J, Szymankiewicz M, Podstawy neonatologii.
Podręcznik dla studentów, Wielkopolski Oddział Polskiego Towarzystwa
Neonatologicznego, Poznań 2006, s.9.
Zadanie 6.
W ocenie rozwoju fizycznego, masa ciała dziecka powyżej 90
centyla dla wieku i płci oznacza:
A. dziecko eutroficzne,
B. dziecko hipotroficzne,
C. dziecko hipertroficzne,
D. wszystkie odpowiedzi są błędne.
Literatura: Kawalec W.: Pediatria. PZWL, Warszawa 2013, s. 76-86.
Zadanie 7.
Skala Brazeltona służy do oceny:
A. umiejętności noworodka,
B. dojrzałości noworodka,
C. stopnia niewydolności oddechowej u noworodka,
D. stanu noworodka po urodzeniu.
Literatura: Szczapa J.: Podstawy neonatologii. PZWL, Warszawa 2008.
Zadanie 8.
W obserwacji jamy ustnej duży język może sugerować:
A. obecność naczyniaka naczyń limfatycznych języka,
B. wrodzoną niedoczynność tarczycy,
C. glikogenozę,
D. wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
Literatura: Anna Obuchowicz, Badanie podmiotowe i przedmiotowe w pediatrii.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2007, s.68.
Zadanie 9.
Odporność bierna polega na wprowadzeniu do organizmu noworodka:
A. wirusów,
B. przeciwciał,
C. bakterii,
D. atenuowanych form bakterii.
Literatura: Lumsden H., Holmes D. (red.): Noworodek i jego rodzina Praktyka
położnicza. PZWL, Warszawa 2012. str.41.
Zadanie 10.
W celu scharakteryzowania dziecka pod względem kształtowania
się proporcji między składnikami i częściami ciała stosuje się:
A. tabele liczbowe,
B. tabele norm,
C. siatki centylowe,
D. morfogramy.
Literatura: Kawalec W.: Pediatria. PZWL, Warszawa 2013, s. 3-18.
Zadanie 11.
Nerw trójdzielny u noworodka można sprawdzić poprzez ocenę:
A. czucia na twarzy,
B. odruchu rogówkowego,
C. ruchomości żuchwy,
D. wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
Literatura: Szczapa J.: Podstawy neonatologii. PZWL, Warszawa 2008.
Zadanie 12.
Bardzo małe ciemiączko u noworodków jest charakterystyczne dla:
A. małogłowia,
B. wrodzonej łamliwości kości,
C. wcześniaków,
D. prawidłowe odpowiedzi A i C.
Literatura: Obuchowicz A.: Badanie podmiotowe i przedmiotowe w pediatrii.
PZWL, Warszawa 2007, s. 12.
Zadanie 13.
Badania przesiewowe u noworodków należą do działań z zakresu
profilaktyki:
A. pierwotnej,
B. pierwszorzędowej,
C. drugorzędowej,
D. trzeciorzędowej.
Literatura: Szczapa J.: Podstawy neonatologii. PZWL, Warszawa 2010, s.
489-496.
Zadanie 14.
Ocena dojrzałości noworodka w zmodyfikowanej skali Ballard
obejmuje ocenę następujących cech morfologicznych:
A . skóra, powierzchnia podeszwowa stóp, odruch ssania,
brodawki sutkowe, oko/ucho, objaw szarfy,
B . postawa, kąt podkolanowy, kąt zgięcia dłoni, ułożenie
ramion, objaw szarfy, pięta do ucha,
C . skóra, meszek płodowy, postawa, brodawki sutkowe,
oko/ucho, kąt podkolanowy,
D . skóra, meszek płodowy, powierzchnia podeszwowa stóp,
brodawki sutkowe, oko/ucho, narządy płciowe.
Literatura: Szczapa J. (red.): Podstawy neonatologii. Wydawnictwo PZWL,
Warszawa 2008. str. 33-34-35.
Zadanie 15.
Akceleracja rozwoju, to:
A. opóźnienie tempa rozwoju,
B. przyspieszenie tempa rozwoju,
C. równowaga w rozwoju fizycznym,
D. równowaga w rozwoju psychicznym.
Literatura: Kawalec W.: Pediatria. PZWL, Warszawa 2013, s. 3-18.
Zadanie 16.
Szerokie szwy czaszkowe oraz duże ciemiączka sugerować mogą:
A. wodogłowie,
B. wczesne zarastanie szwów czaszkowych,
C. wrodzoną nadczynność tarczycy,
D. wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
Literatura: Obuchowicz A.: Badanie podmiotowe i przedmiotowe w pediatrii.
PZWL, Warszawa 2007, s. 12.
Zadanie 17.
W ocenie rozwoju fizycznego, masa ciała dziecka poniżej 10
centyla dla wieku i płci oznacza dziecko:
A. eutroficzne,
B. hipotroficzne,
C. hipertroficzne,
D. prawidłowe odpowiedzi A i B.
Literatura: red. Kaczmarski M., Piskorz-Ogórek K.,Pediatria i
pielęgniarstwo pediatryczne, wyd. Help Med, Kraków 2014 Kawalec W.:
Pediatria. PZWL, Warszawa 2013, s. 76-86.
Zadanie 18.
Badanie przesiewowe w kierunku fenyloketonurii powinno być
wykonane:
A. w ciągu pierwszych 12. godzin życia,
B. w ciągu pierwszych 24. godzin życia,
C. w ciągu pierwszych 72. godzin życia,
D. wszystkie odpowiedzi są błędne.
Literatura: Szczapa J.: Podstawy neonatologii. PZWL, Warszawa 2010, s.
489-496.
Zadanie 19.
Perły Epsteina to:
A. małe twarde guzki w obrębie dziąseł,
B . 1-2 milimetrowe perłowobiałe grudki powstałe w
następstwie nadmiernego rogowacenia ujść mieszków
włosowych,
C . niewielkie torbiele zlokalizowane wzdłuż linii
pośrodkowej podniebienia,
D. biały nalot wzdłuż brzegów dziąseł.
Literatura: Szczapa J. (red.): Podstawy neonatologii. Wydawnictwo PZWL.
Warszawa 2008. str.27.
Zadanie 20.
U noworodka urodzonego o czasie zaciśnięto z opóźnieniem
pępowinę, spowoduje to:
A. wzrost zapasów żelaza,
B. spadek poziomu płytek krwi,
C. wzrost poziomu leukocytów,
D. spadek poziomu bilirubiny.
Literatura: Salamończyk M., Łozińska-Czerniak A., Dmoch-Gajzlerska E.:
Neonatologia. Praktyczne umiejętności w opiece nad noworodkiem. Wyd.
Lekarskie PZWL, Warszawa 2014. str. 7.
Zadanie 21.
Największą grupę spośród lipidów w mleku matki stanowią:
A. fosfolipidy,
B. cholesterol,
C. triglicerydy,
D. wolne kwasy tłuszczowe.
Literatura: Szczapa J.: Podstawy neonatologii. PZWL, Warszawa 2010, s. 107.
Zadanie 22.
Jaką ilość pokarmu wypija dziecko w ciągu pierwszych pięciu
minut ssania piersi i połykania:
A. 45-60%,
B. 65-80%,
C. 85-90%,
D. 95-100%.
Literatura: Szczapa J. (red.): Podstawy neonatologii. Wydawnictwo PZWL,
Warszawa 2008. str 112.
Zadanie 23.
Obrzęk piersi najczęściej wynika z:
A. patologicznej budowy piersi,
B. wzrostu poziomu progesteronu i poziomu prolaktyny,
C . spadku poziomu progesteronu i wzrostu poziomu
prolaktyny,
D. nieprawidłowej techniki karmienia.
Literatura: Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M.: Karmienie piersią.
Podręcznik. KUKP, Warszawa 2006, s. 70.
Zadanie 24.
Objawy nietolerancji laktozy u noworodka, to:
A. płaczliwość, rozdrażnienie,
B. głośne przelewania, duża ilość gazów,
C. luźne, strzelające stolce,
D. wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
Literatura: Szczapa J.: Podstawy neonatologii. PZWL, Warszawa 2008.
Zadanie 25.
Reakcją fizjologiczną noworodka na ból jest występowanie
objawów:
A . przyspieszenie czynności serca, spadek saturacji krwi,
podwyższenie ciśnienia krwi tętniczej, przyspieszenie
oddechów, pocenie się dłoni i stóp,
B . zwolnienie czynności serca, spadek saturacji krwi,
spadek ciśnienia krwi tętniczej, przyspieszenie
oddechów,
C . przyspieszenie czynności serca, wzrost saturacji krwi,
podwyższenie ciśnienia krwi tętniczej, przyspieszenie
oddechów,
D . zwolnienie czynności serca, spadek saturacji krwi,
spadek ciśnienia krwi tętniczej, zwolnienie oddechów,
pocenie się dłoni i stóp.
Literatura: Pilewska-Kozak A.B. (red.): Opieka nad wcześniakiem. Wyd.
Lekarskie PZWL, Warszawa 2009. str. 219.
Zadanie 26.
Leki wykazujące działanie teratogenne na cewę nerwową, to:
A. leki przeciwkrzepliwe,
B. kwas walproinowy,
C. leki przeciwdrgawkowe,
D. wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
Literatura: Borkowski W.: Opieka pielęgniarska nad noworodkiem. MP, Kraków,
2007, s. 35.
Zadanie 27.
Prawidłowa pielęgnacja kikuta pępowiny, to:
A . pielęgnacja na sucho, z ewentualnym przemyciem czystą
wodą w razie zabrudzenia,
B. przemywanie kikuta wodnym roztworem gencjany,
C. stosowanie do przemywania spirytusu 70%,
D. stosowanie do odkażania spirytusu 90%.
Literatura: Bałanda A.: Opieka nad noworodkiem. PZWL, Warszawa 2009, s.
67-89.
Zadanie 28.
Przeciwskazaniem do karmienia piersią, jest:
A. rozszczep wargi,
B. wklęsłe brodawki,
C. wcześniactwo,
D. galaktozemia.
Literatura: Szczapa J.: Podstawy neonatologii. PZWL, Warszawa 2008.
Zadanie 29.
Czynnik/i wzrostu zawarty/e w mleku matki, to:
A. czynniki wzrostu hepatocytów,
B. gastryna, enteroglukagon,
C. naskórkowy czynnik wzrostu,
D. wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
Literatura: Szczapa J.: Podstawy neonatologii. PZWL, Warszawa 2008.
Zadanie 30.
Podczas karmienia noworodka, u matki bezpośrednio po porodzie
ukończonym cięciem cesarskim, zalecana jest pozycja:
A. krzyżowa,
B. na plecach,
C. na boku,
D. klasyczna.
Literatura: Szczapa J.: Podstawy neonatologii. PZWL, Warszawa 2010, s. 111.
Zadanie 31.
Przeciwwskazaniem do pobrania krwi włośniczkowej u noworodka
NIE jest/są:
A. zaburzenie ukrwienia kończyn,
B. obrzęki w miejscu nakłucia,
C. poliglobulia,
D. zaburzenia oddychania.
Literatura: Bałanda A. (red.): Opieka nad noworodkiem. Wyd. Lekarskie PZWL,
Warszawa 2009. str. 170.
Zadanie 32.
Za opóźnione oddzielenie się kikuta pępowiny u noworodka, uważa
się:
A. 10. dzień po urodzeniu,
B. 15. dzień po urodzeniu,
C. 2.–3. tydzień po urodzeniu,
D. powyżej 3. tygodnia po urodzeniu.
Literatura: Borkowski W.: Opieka pielęgniarska nad noworodkiem. MP, Kraków,
2007, s. 183-196.
Zadanie 33.
Zmiany na skórze noworodka spowodowane wpływem hormonów matki,
to:
A. trądzik różowaty,
B. rumień toksyczny,
C. potówki,
D. trądzik noworodkowy.
Literatura: Bałanda A.: Opieka nad noworodkiem. PZWL, Warszawa 2009, s.
66-81.
Zadanie 34.
Czynnikiem bifidogennym regulującym rozwój acydofilnej flory
bakteryjnej jest:
A. galaktoza,
B. fruktoza,
C. insulina,
D. laktoza.
Literatura: Szczapa J.: Podstawy neonatologii. PZWL, Warszawa 2010, s.105.
Zadanie 35.
Według WHO oraz ESPEGAN wyłączne karmienie piersią powinno
trwać przez:
A. 3 miesiące,
B. 5 miesięcy,
C. 6 miesięcy,
D. 9 miesięcy.
Literatura: Szczapa J.: Podstawy neonatologii. PZWL, Warszawa 2008.
Zadanie 36.
Nieprawdą jest, że:
A . noworodki żywione mlekiem modyfikowanym powinny
otrzymywać witaminę D,
B . dzieci karmione sztucznie rosną wolniej w pierwszych
miesiącach życia,
C . mleko modyfikowane ma za zadanie utrzymać wzrost i
rozwój dziecka w granicach średnich norm,
D. pokarm sztuczny zawiera składniki bioaktywne.
Literatura: Bałanda A. (red.): Opieka nad noworodkiem. Wyd. Lekarskie PZWL,
Warszawa 2009. str. 127.
Zadanie 37.
Podczas galaktogenezy następuje:
A . wzrost stężenia estrogenów, wzrost stężenia
progesteronu, wzrost stężenia prolaktyny,
B . spadek stężenia estrogenów, spadek stężenia
progesteronu, wzrost stężenia prolaktyny,
C . spadek stężenia estrogenów, wzrost stężenia
progesteronu, spadek stężenia oksytocyny,
D . wzrost stężenia estrogenów, spadek stężenia insuliny,
spadek stężenia oksytocyny.
Literatura: Bałanda A. (red.): Opieka nad noworodkiem. Wyd. Lekarskie PZWL,
Warszawa 2009. str. 108.
Zadanie 38.
Dwie fazy opróżniania żołądka - szybka i wolna, są obecne u
noworodka do:
A. 1.-4. dnia życia,
B. 1.-4. tygodnia życia,
C. 5.-10. dnia życia,
D. 5.-10. tygodnia życia.
Literatura: Szczapa J.: Podstawy neonatologii. PZWL, Warszawa 2008.
Zadanie 39.
Proszę wskazać prawidłową odpowiedź. Surfaktant:
A. składa się z 90% białek i 10% lipidów,
B . posiada zdolność obniżania napięcia powierzchniowego w
pęcherzykach płucnych,
C. jest bakteriostatyczny,
D. prawidłowe odpowiedzi B i C.
Literatura: Kostuch M, Noworodek urodzony przedwcześnie – odrębności
anatomiczne i fizjologiczne, W: Pilewska – Kozak A.B (red.), Opieka nad
wcześniakiem, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009, s. 51.
Zadanie 40.
Zalecanym przez Zespół ds. Rekomendacji Etycznych w
Perinatologii postępowaniem z noworodkiem na granicy możliwości
przeżycia urodzonym w wieku ciążowym 25 0/7 - 25 6/7 (ukończone
tygodnie) jest:
A. opieka paliatywna,
B . opieka paliatywna, resuscytacja na życzenie rodziców
lub jeżeli istnieją czynniki poprawiające rokowanie,
C. pełna resuscytacja i leczenie,
D . podjęcie resuscytacji a dalsze leczenie zależne od
stanu noworodka przy urodzeniu.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego. Warszawa 2015, s. 19.
Zadanie 41.
Wśród medycznych przyczyn, zwiększających ryzyko przedwczesnego porodu znajdują się:
A . infekcja wewnątrzmaciczna i (lub) przedwczesne
odpływanie płynu owodniowego,
B. niewydolność szyjki macicy,
C. ciąże mnogie,
D. wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
Literatura: Szczapa J.: Podstawy neonatologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2008, s. 4.
Zadanie 42.
W sytuacji noworodków urodzonych przedwcześnie, które mogą
zacząć próby doustnego przyjmowania pokarmów, należy zwrócić
szczególną uwagę na dojrzałość koordynacji łańcucha:
A. szukanie – ssanie – połykanie,
B. ssanie – połykanie – oddychanie,
C. ssanie – oddychanie – połykanie,
D. szukanie – ssanie – oddychanie.
Literatura: Bednarczyk M, Rozwój funkcji pobierania pokarmu. Praktyczne
wskazówki dotyczące doboru technik stymulacji i akcesoriów do karmienia
doustnego, W: Salamończyk M, Łozińska – Czerniak A, Dmoch – Gajzlerska E,
Neonatologia. Praktyczne umiejętności w opiece nad noworodkiem. Wydawnictwo
Lekarskie PZWL, 2014, s. 72.
Zadanie 43.
Udzielając wsparcia informacyjnego rodzicom noworodka
przedwcześnie urodzonego pielęgniarka/położna NIE jest
upoważniona do:
A . udzielania informacji o zasadach panujących na oddziale
(w tym podstawowe informacje o zastosowanym sprzęcie),
B . prowadzenia dialogu z rodzicami na temat stanu zdrowia
dziecka, w sposób dostosowany do ich potrzeb,
możliwości odbioru informacji, stanu emocjonalnego,
C . zadbania o spójność komunikatów przekazywanych przez
poszczególnych członków zespołu
leczniczo-terapeutycznego,
D . dostarczenia rodzicom materiałów informacyjnych na
temat wcześniactwa.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego. Warszawa 2015, s. 180.
Zadanie 44.
U wcześniaków urodzonych >28 tygodnia życia płodowego, zaleca
się utrzymanie SpO2 w zakresie:
A. 95-100%,
B. 90-95%,
C. 85-100%,
D. 80-85%.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Warszawa 2015, s. 80
Zadanie 45.
Niewydolność oddechowa występuje najczęściej u noworodków:A. urodzonych przedwcześnie,
B. urodzonych w zamartwicy,
C. urodzonych z wadami wrodzonymi,
D. wszystkie odpowiedzi sa prawidłowe.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Warszawa 2015, s. 95
Zadanie 46.
Hipoglikemia we wczesnym okresie po urodzeniu może powodować:
A. wzrost osmolarności,
B. gorączkę,
C. uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego,
D. wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Warszawa 2015, s. 47
Zadanie 47.
Opóźnione wchłanianie płynu płucnego występujące często u
wcześniaków powoduje obniżenie podatności płuc, co klinicznie
wyraża się:
A. wzrostem oporu w drogach oddechowych,
B. przejściowymi zaburzeniami oddychania,
C. zmniejszeniem ubocznej cyrkulacji powietrza,
D. zamknięciem głośni.
Literatura: Szczapa J.: Podstawy neonatologii. PZWL, Warszawa 2008.
Zadanie 48.
Położna/pielęgniarka sprawująca opiekę nad wcześniakiem może
udzielić rodzicom wsparcia poprzez:
A . udostępnianie informacji o stowarzyszeniach rodziców
wcześniaków i istniejących grupach wsparcia (docelowo:
tworzenie grup wsparcia),
B. profesjonalną pomoc psychologiczną,
C . ułatwienie spotkań rodziców hospitalizowanych
noworodków poprzez tworzenie odpowiedniej przestrzeni
na oddziałach (pokoje laktacyjne, pokoje socjalne),
D. prawidłowe odpowiedzi A i C.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego. Warszawa 2015, s. 180.
Zadanie 49.
Zastosowanie „gniazdek” w opiece nad noworodkiem przedwcześnie
urodzonym m.in. ułatwia rozwój tzw.:
A . fizjologicznej aktywności zgięciowej, którą dziecko
rozwija głównie w ostatnim miesiącu życia
wewnątrzmacicznego,
B . fizjologicznej aktywności wyprostnej, którą dziecko
rozwija głównie w ostatnim miesiącu życia
wewnątrzmacicznego,
C . przygięcia, które dziecko rozwija głównie w ostatnim
miesiącu życia wewnątrzmacicznego,
D . odgięcia, które dziecko rozwija głównie w ostatnim
miesiącu życia wewnątrzmacicznego.
Literatura: Zawitkowski P, Główne założenia „programu wczesnej stymulacji i
opieki rozwojowej” noworodka i małego dziecka, W: Helwich E (red.),
Wcześniak, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002, s. 154.
Zadanie 50.
Współczynnik wczesnej umieralności noworodkowej obejmuje zgony
noworodków:
A. od 0. do 3. doby życia włącznie,
B. od 0. do 6. doby życia włącznie,
C. od 0. do 10. doby życia włącznie,
D. w 0. dobie życia.
Literatura: Gadzinowski J, Kęsiak M, Definicje, terminologia, zasady
organizacji opieki nad noworodkiem, W: Szczapa J, Podstawy neonatologii,
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, s. 10.
Zadanie 51.
Początkowa ilość mleka w żywieniu troficznym wynosi:
A. 5-15 ml/kg m.c./dobę
B. 10-24 ml/kg m.c./dobę
C. 5-24 ml/kg m.c./godzinę,
D. 0,1-24 ml/kg m.c./dobę.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Warszawa 2015, s. 39
Zadanie 52.
Przy porażeniu typu Klumpkego noworodek:
A . nie wykonuje ruchów odwodzenia, zginania i rotacji
zewnętrznej w stawie ramiennym,
B . nie wykonuje ruchów przywodzenia, zginania i rotacji
zewnętrznej w stawie ramiennym,
C . nie wykonuje ruchów przedramieniem, nadgarstkiem i
palcami ręki,
D . wykonuje ruchy przedramieniem, nadgarstkiem i palcami
ręki.
Literatura: J. Szczapa, Podstawy neonatologii. Wyd. PZWL, Warszawa 2008, s.
439.
Zadanie 53.
Profilaktyka zwichnięcia stawów biodrowych noworodka polega na:
A . częstym powolnym prostowaniem i przywodzeniem kończyn w
stawach biodrowych,
B . zachowaniu fizjologicznej (swobodnej) pozycji kończyn
dolnych ze zgięciem i odwiedzeniem,
C . noszeniu noworodka na rękach z utrzymaniem jednej
kończyny w przywiedzeniu,
D. prawidłowe odpowiedzi B i C.
Literatura: J. Szczapa, Podstawy neonatologii. Wyd. PZWL, Warszawa 2008, s.
431.
Zadanie 54.
Objawy, takie jak obrzęk części przodującej główki, zwykle na obszarze przekraczającym granice kości czaszki, resorbuje się w ciągu kilku godzin lub dni, nie wymaga leczenia, charakteryzują następujący uraz okołoporodowy:
A. krwotok podpajęczynówkowy,
B. krwawienie podtwardówkowe.
C. przedgłowie,
D. krwiak podokostnowy.
Literatura: A. Bałanda, Opieka nad noworodkiem. Wyd. PZWL, Warszawa 2009,
s. 47.
Zadanie 55.
Tendencja do wymiotów i ulewań, zmiany skórne przypominające
wyprysk alergiczny, jasna karnacja, jasne włosy i tęczówki oraz
mysi zapach moczu to objawy sugerujące:
A. galaktozemię,
B. fenyloketonurię,
C. chorobę syropu klonowego,
D. zespół Smitha-Lemliego-Opitza (SLO).
Literatura: Szczapa J. (red.): Podstawy neonatologii. Wyd. Lekarskie PZWL,
Warszawa 2008, str.358-359.
Zadanie 56.
U noworodka z dużą masą urodzeniową, w pierwszej dobie życia
zaobserwowano narastającą bladość powłok skórnych,
przyspieszenie oddechu i czynności serca, powiększenie i
bolesność wątroby i objawy wstrząsu krwotocznego. Na podstawie
występujących objawów podejrzewa się:
A. krwotok do nadnerczy,
B. uraz śledziony,
C. krwiak podtorebkowy wątroby,
D. pęknięcie nerki.
Literatura: Gadzinowski J., Szymankiewicz M. (red.): Podstawy neonatologii.
Podręcznik dla studentów. Oddział Wielkopolski Polskiego Towarzystwa
Medycyny Perinatalnej, Poznań 2006, str. 66-67.
Zadanie 57.
Typowe objawy RDS (Respiratory Dystress Syndrome) u noworodka,
rozpoczynają się 4-6 godzin po urodzeniu, a w najcięższych
przypadkach nawet zaraz po urodzeniu. Należą do nich wzmożony
wysiłek oddechowy oraz:
A. sinica, przyspieszenie oddechu >60/min,
B. sinica, zwolnienie oddechu <20/min,
C. bladość, przyspieszenie oddechu >60/min,
D. zaczerwienienie, przyspieszenie oddechu >30/min.
Literatura: E. Helwich, Wcześniak. Wyd. PZWL, Warszawa 2002, s. 23-24.
Zadanie 58.
Najczęściej występujące pierwotne przyczyny wywołujące zespół
rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC), to:
A. niedotlenienie,
B. zakażenie uogólnione,
C. zespół zaburzeń oddychania,
D. wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
Literatura: J. Szczapa, Podstawy neonatologii. Wyd. PZWL, Warszawa 2008, s.
213.
Zadanie 59.
Najczulszym wskaźnikiem wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu
płodu lub noworodka jest wymiar:
A. obwód głowy (HC),
B. obwód brzucha (AC),
C. obwód klatki piersiowej,
D. długość kości udowej (FL).
Literatura: J. Szczapa, Podstawy neonatologii. Wyd. PZWL, Warszawa 2008, s.
89.
Zadanie 60.
Referencyjna objętość pokarmu podawanego enteralnie w postaci
mleka kobiecego wynosi:
A. 120-145 ml/kg m.c./dobę,
B. 150-180 ml/kg m.c./dobę,
C. 175-205 ml/kg m.c./dobę,
D. 210-240 ml/kg m.c./dobę.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Warszawa 2015, s. 37
Zadanie 61.
Najczęstszą przyczyną nadciśnienia płucnego u noworodka
donoszonego jest:
A. wada serca,
B. hiperbilirubinemia,
C. niedotlenienie okołoporodowe,
D. wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
Literatura: J. Szczapa, Podstawy neonatologii. Wyd. PZWL, Warszawa 2008, s.
192.
Zadanie 62.
Jakie badanie decyduje o rozpoznaniu wady serca u noworodka?
A. echokardiograficzne,
B. rentgen klatki piersiowej,
C. elektrokardiograficzne,
D. wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
Literatura: J. Szczapa, Podstawy neonatologii. Wyd. PZWL, Warszawa 2008, s.
176.
Zadanie 63.
Polidaktylia i rozszczep podniebienia to wrodzone wady
rozwojowe wynikające z zadziałania czynników wewnętrznych. Są
to wady typu:
A. malformacje,
B. dystrupcje,
C. deformacje,
D. dysplazje.
Literatura: Gadzinowski J., Szymankiewicz M. (red.): Podstawy neonatologii.
Podręcznik dla studentów. Oddział Wielkopolski Polskiego Towarzystwa
Medycyny Perinatalnej, Poznań 2006, str. 102-103.
Zadanie 64.
Przyczyny pozapłucne zaburzeń oddechowych w okresie
noworodkowym, to:
A. przepuklina przeponowa,
B. hipoglikemia,
C. zespół Beckwitha-Wiedemanna,
D. wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
Literatura: Szczapa J.: Podstawy neonatologii. PZWL, Warszawa 2008.
Zadanie 65.
Złamanie obojczyka należy leczyć przez unieruchomienie na 7-10
dni. Stosuje się w tym celu bandaż zakładany w kształcie ósemki
lub specjalną taśmę (plaster). Unieruchomienie stosuje się przy
złamaniu obojczyka:
A. typu zielonej gałązki,
B. całkowitym,
C. częściowym bez przemieszczenia,
D. częściowym bez uszkodzenia okostnej,
Literatura: J. Szczapa, Podstawy neonatologii. Wyd. PZWL, Warszawa 2008, s.
438.
Zadanie 66.
Noworodek matki uzależnionej od narkotyków może wykazywać
objawy zespołu abstynencyjnego (NAS). Nieprawdą jest, że:
A. należy prowadzić ocenę dziecka w skali Finnegan,
B . terapia noworodka z syndromem abstynencyjnym polega na
podawaniu morfiny,
C . szczególnie na objawy zespołu abstynenckiego są
narażone dzieci matek uzależnionych od marihuany,
D . ostry zespół NAS u noworodka pojawia się najczęściej
24-72 h po porodzie i może trwać do 3. tygodnia życia.
Literatura: Pilewska-Kozak A.B.: Opieka nad wcześniakiem. Wyd. Lekarskie
PZWL, Warszawa 2009, str. 272-275.
Zadanie 67.
W jakiej jednostce chorobowej można obserwować petocje,
plamicę, siniaki lub krwiaki?
A . choroba hemolityczna wskutek immunizacji w zakresie
czynnika Rh
B. policytemia noworodków,
C. zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego,
D. niedokrwistość wcześniaków.
Literatura: J. Szczapa, Podstawy neonatologii. Wyd. PZWL, Warszawa 2008, s.
215.
Zadanie 68.
Do objawów klinicznych w okresie noworodkowym w przebiegu
hipotyreozy NIE należy:
A. obniżone napięcie mięśniowe,
B. wzmożone napięcie mięśniowe,
C. sucha skóra,
D. ochrypły głos.
Literatura: J. Szczapa, Podstawy neonatologii. Wyd. PZWL, Warszawa 2008, s.
352.
Zadanie 69.
Ostry zespół abstynencyjny (Neonatal Abstinence Syndrome)
pojawia się najczęściej:
A . 1-5 godzin po urodzeniu i może trwać do 3. miesiąca
życia dziecka,
B . 12-24 godziny po urodzeniu i może trwać do 3. tygodnia
życia dziecka,
C . 24-72 godziny po urodzeniu i może trwać do 3. tygodnia
życia dziecka,
D . 24-72 godziny po urodzeniu i może trwać do 3. miesiąca
życia dziecka.
Literatura: A. Pilewska-Kozak, Opieka nad wcześniakiem. Wyd. PZWL, Warszawa
2009, s. 272.
Zadanie 70.
Głównym wskaźnikiem prawidłowego żywienia jest przyrost masy
ciała wynoszący ok.:
A. 8-11 g/kg/dobę,
B. 12-16 g/kg/dobę,
C. 17-20 g/kg/dobę,
D. 21-24 g/kg/dobę.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Warszawa 2015, s. 37
Zadanie 71.
Noworodek matki zakażonej wirusem HIV:
A . powinien być zaszczepiony przeciwko WZW typu B w ciągu
pierwszych 24 godzin życia,
B . powinien mieć odroczone szczepienie BCG do czasu
wykluczenia zakażenia wirusem HIV u dziecka,
C . nie powinien być zaszczepiony przeciwko WZW typu B i
BCG do czasu wykluczenia zakażenia wirusem HIV u
dziecka,
D. prawidłowe odpowiedzi A i B.
Literatura: A. Pilewska-Kozak, Opieka nad wcześniakiem. Wyd. PZWL, Warszawa
2009, s. 263.
Zadanie 72.
Podczas leczenia zespołu hipoplazji lewego serca:
A . należy zwiększyć stężenie tlenu w mieszaninie
oddechowej,
B. nie należy podawać leków rozszerzających naczynia,
C. nie należy podawać tlenu do oddychania,
D. prawidłowe odpowiedzi A i B.
Literatura: J. Szczapa, Podstawy neonatologii. Wyd. PZWL, Warszawa 2008, s.
184.
Zadanie 73.
Karmienie piersią noworodków matek zażywających narkotyki:
A . nieznacznie zwiększa częstość występowania i nasilenie
objawów NAS,
B . znacznie zwiększa częstość występowania i nasilenie
objawów NAS,
C. nie ma wpływu na częstość i nasilenie objawów NAS,
D . znacznie zmniejsza częstość występowania i nasilenie
objawów NAS.
Literatura: A. Pilewska-Kozak, Opieka nad wcześniakiem. Wyd. PZWL, Warszawa
2009, s. 275.
Zadanie 74.
Siarę można wykorzystać do:
A. pielęgnacji jamy ustnej,
B. żywienia troficznego,
C. karmienia noworodka,
D. wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Warszawa 2015, s. 39.
Zadanie 75.
Krwotok podpajęczynówkowy manifestuje się następującymi
objawami:
A. wylew krwi podspojówkowo i do siatkówki,
B. patologiczne objawy neurologiczne, drgawki, bezdechy,
C. wiotkość kończyn górnych,
D. chełboczący, ograniczony guz nad kością ciemieniową,
Literatura: A. Bałanda, Opieka nad noworodkiem. Wyd. PZWL, Warszawa 2009,
s. 48.
Zadanie 76.
U noworodków hipotroficznych leczenie hipoglikemii przy
prawidłowej podaży glukozy może powodować hiperglikemię. Tego
rodzaju hiperglikemia może trwać:
A. do 6. miesięcy,
B. od 1. miesiąca do 3. miesięcy,
C. od 2. tygodni do 1. miesiąca,
D. od kilku dni do 2. tygodni.
Literatura: J. Szczapa, Podstawy neonatologii. Wyd. PZWL, Warszawa 2008, s.
93.
Zadanie 77.
Profilaktyka konfliktu w zakresie czynnika Rh, polega na
podawaniu matce z czynnikiem:
A. Rh ujemnym przeciwciał anty D w okresie do 72 godzin,
B. Rh dodatnim przeciwciał anty D w okresie do 72 godzin,
C. Rh dodatnim przeciwciał anty D w okresie do 24 godzin,
D. Rh ujemnym przeciwciał anty D w okresie do 24 godzin.
Literatura: J. Szczapa, Podstawy neonatologii. Wyd. PZWL, Warszawa 2008, s.
209.
Zadanie 78.
Podczas transportu lotniczego noworodka, należy:
A. otworzyć sondę dożołądkową,
B. opróżnić baloniki w cewnikach,
C. opróżnić mankiety do mierzenia ciśnienia tętniczego,
D. wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
Literatura: Bałanda-Bałdyga A.: Organizacja transportu wcześniaka i
noworodka donoszonego. Ogólnopolski Przegląd Medyczny 2012, 12, s. 39.
Zadanie 79.
Klasyczna postać choroby krwotocznej noworodka, występuje
między:
A. 15. a 28. dniem życia,
B. 5. a 15. dniem życia,
C. 2. a 10. dniem życia,
D. 1. a 2. dniem życia.
Literatura: A. Bałanda, Opieka nad noworodkiem. Wyd. PZWL, Warszawa 2009,
s. 150.
Zadanie 80.
Zwężenie cieśni aorty pomiędzy odejściem tętnicy
podobojczykowej a poziomem przewodu tętniczego, to:
A. koarktacja aorty,
B. zwężenie zastawki aortalnej,
C. artrezja aorty,
D. wszystkie odpowiedzi są błędne.
Literatura: Szczapa J.: Podstawy neonatologii. PZWL, Warszawa 2010, s.184.
Zadanie 81.
Na podstawie obserwacji noworodka stwierdzono: rytmiczne,
szybkie, o równej amplitudzie, symetryczne ruchy kończyn,
którym nie towarzyszyły zaburzenia wegetatywne. Opisane objawy
świadczą o:
A. drgawkach klonicznych,
B. drgawkach subtelnych,
C. drżeniach kończyn,
D. drgawkach mioklonicznych.
Literatura: Szczapa J. (red.): Podstawy neonatologii. Wyd. Lekarskie PZWL,
Warszawa 2008, str. 269.
Zadanie 82.
Przyczyną opóźnionego pasażu jelit u noworodka NIE jest:
A. mukowiscydoza,
B. choroba Hirschsprunga,
C. niedrożność smółkowa,
D. galaktozemia.
Literatura: Cantor R.M., Sadovitz P.D.: Stany naglące u noworodka. Wyd.
Lekarskie PZWL, Warszawa 2011, str.126.
Zadanie 83.
Policytemia noworodków wyraża się w badaniach laboratoryjnych:
A. wzrostem wartości hematokrytu, spadkiem hemoglobiny,
B. wyraźnym wzrostem wartości hemoglobiny i hematokrytu,
C. wzrostem wartości hemoglobiny, spadkiem hematokrytu,
D. wyraźnym spadkiem wartości hemoglobiny i hematokrytu.
Literatura: J. Szczapa, Podstawy neonatologii. Wyd. PZWL, Warszawa 2008, s.
210.
Zadanie 84.
Do zasad opieki nad noworodkiem matki uzależnionej od
narkotyków NIE zalicza się:
A . ograniczenia bodźców zewnętrznych (przyćmione światło,
brak hałasu),
B. zakazu karmienia piersią,
C. oceny dziecka w Skali Finnegan,
D. ciasnego zawijania dziecka.
Literatura: Pilewska-Kozak A.B.: Opieka nad wcześniakiem. Wyd. Lekarskie
PZWL, Warszawa 2009, str. 272.
Zadanie 85.
Do wad wrodzonych u dziecka, które mogą być związane ze
spożywaniem alkoholu przez matkę podczas ciąży należą wszystkie
poniższe Z WYJĄTKIEM:
A. wodogłowia,
B. rozszczepu wargi i podniebienia,
C. upośledzenia słuchu,
D. wady narządu rodnego.
Literatura: A. Pilewska-Kozak, Opieka nad wcześniakiem. Wyd. PZWL, Warszawa
2009, s. 267.
Zadanie 86.
Przy drożnym przewodzie tętniczym (PDA) stwierdza się różnicę
między ciśnieniem skurczowym a rozkurczowym przekraczającą:
A. 5 mm Hg,
B. 10 mm Hg,
C. 20 mm Hg,
D. 30 mm Hg.
Literatura: J. Szczapa, Podstawy neonatologii. Wyd. PZWL, Warszawa 2008, s.
190.
Zadanie 87.
U noworodka z prawidłowym odruchem ssania podczas pierwszego
karmienia zaobserwowano ulewanie pokarmu z towarzyszącym
kaszlem i nasilającą się sinicą. Po nieudanej próbie założenia
sondy nosowo-żołądkowej rozpoznano:
A. zarośnięcie dwunastnicy,
B. zarośnięcie odźwiernika,
C. wgłobienie,
D. zarośnięcie przełyku z przetoką tchawiczo-przełykową.
Literatura: Cantor R.M., Sadovitz P.D.: Stany naglące u noworodka. Wyd.
Lekarskie PZWL, Warszawa 2011, str.119.
Zadanie 88.
Mankiet służący do nieinwazyjnego pomiaru ciśnienia tętniczego
krwi u noworodka, od wyrostka barkowego do wyrostka łokciowego
powinien obejmować:
A. 25% długości ramienia,
B. 55% długości ramienia,
C. 75% długości ramienia,
D. 95% długości ramienia.
Literatura: J. Pietrzyk, H. Szajewska, J. Mrukowicz. ABC zabiegów w
pediatrii. Podręcznik dla studentów medycyny, pielęgniarek i lekarzy.
Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2010, s.127.
Zadanie 89.
Nietolerancja lipidów może powodować u dziecka:
A. zaburzenia perfuzji,
B. większe ryzyko infekcji,
C. zaburzenia funkcji leukocytów,
D. wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Warszawa 2015, s. 51
Zadanie 90.
U noworodka w drugiej dobie życia prawidłowa ilość oddanego
moczu wynosi:
A. 0,5 - 1 ml/kg mc./h,
B. 1 - 2 ml/kg mc./h,
C. 3 - 4 ml/kg mc./h,
D. 4 - 5 ml/kg mc./h.
Literatura: Pilewska-Kozak A.B. (red.): Opieka nad wcześniakiem. Wyd.
Lekarskie PZWL, Warszawa 2009. str. 170.
Zadanie 91.
Lek przeciwbólowy, stosowany w sedacji NIE powodujący depresji ośrodka krążenia, to: 
A. fentanyl,
B. ketamina,
C. midazolam,
D. morfina.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Warszawa 2015, s. 72
Zadanie 92.
Zmniejszeniu wartości ph moczu noworodka (odczyn kwaśny) NIE
towarzyszy:
A. odwodnienie,
B. hiperkaliemia,
C. gorączka,
D. hipokaliemia.
Literatura: J. Pietrzyk, H. Szajewska, J. Mrukowicz. ABC zabiegów w
pediatrii. Podręcznik dla studentów medycyny, pielęgniarek i lekarzy.
Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2010, s.183.
Zadanie 93.
Diafanoskopia klatki piersiowej u noworodka z odmą opłucnową
będzie prezentowała:
A . światło jaśniejsze po stronie występowania odmy
opłucnowej,
B . światło ciemniejsze po stronie występowania odmy
opłucnowej,
C. nie można zdiagnozować światłem odmy opłucnowej,
D . po obu stronach klatki piersiowej widoczne jasne
światło.
Literatura: Szczapa J.: Podstawy neonatologii. Wyd. Lekarskie PZWL,
Warszawa 2008. str. 161.
Zadanie 94.
Zalecane ułożenie ciała noworodka podczas snu nocnego i
dziennego, będące profilaktyką Zespołu Nagłej Śmierci
Łóżeczkowej to pozycja:
A. na brzuchu,
B. na boku,
C. na wznak,
D. na brzuchu i na boku.
Literatura: Salamończyk M., Łozińska-Czerniak A., Dmoch-Gajzlerska E.:
Neonatologia. Praktyczne umiejętności w opiece nad noworodkiem. Wyd.
Lekarskie PZWL, Warszawa 2014. str. 197.
Zadanie 95.
Działaniem profilaktycznym Zespołu Nagłej Śmierci Łóżeczkowej
jest utrzymanie stałej temperatury w sypialni noworodka:
A. 20°C,
B. 22°C,
C. 24°C,
D. 26°C.
Literatura: Salamończyk M., Łozińska-Czerniak A., Dmoch-Gajzlerska E.:
Neonatologia. Praktyczne umiejętności w opiece nad noworodkiem. Wyd.
Lekarskie PZWL, Warszawa 2014. str. 197.
Zadanie 96.
Wysokie stężenie tlenu podczas tlenoterapii może powodować:
A. stres oksydacyjny,
B. nadciśnienie płucne,
C. utrzymanie drożności przewodu tętniczego,
D. prawidłowe odpowiedzi A i B.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Warszawa 2015, s. 77
Zadanie 97.
Najważniejszą zasadą organizacji opieki nad wcześniakiem w OION
jest:
A. zapewnienie optymalnej temperatury,
B. „Minimal handling”,
C. reżim sanitarny,
D. posiadanie certyfikowanego sprzętu.
Literatura: A. Pilewska-Kozak. Opieka nad wcześniakiem. Wydawnictwo
Lekarskie PZWL Warszawa 2009, s. 28.
Zadanie 98.
W celu poprawy jakości świadczonych usług medycznych, optymalna
opieka sprawowana przez pielęgniarkę, położną powinna przypadać
na:
A. 1 stanowisko intensywnej opieki neonatologicznej,
B. 2 stanowiska intensywnej opieki neonatologicznej,
C. 3 stanowiska intensywnej opieki neonatologicznej,
D. 4 stanowiska intensywnej opieki neonatologicznej.
Literatura: A. Pilewska-Kozak. Opieka nad wcześniakiem. Wydawnictwo
Lekarskie PZWL Warszawa 2009, s. 27.
Zadanie 99.
Czynnikiem predysponującym do wystąpienia Zespołu Nagłej
Śmierci Łóżeczkowej u noworodka jest:
A. cukrzyca ciążowa u matki dziecka,
B . palenie tytoniu w pomieszczeniu, gdzie przebywa
noworodek,
C. podawanie smoczka uspokajacza,
D. cholestaza ciążowa u matki dziecka.
Literatura: Salamończyk M., Łozińska-Czerniak A., Dmoch-Gajzlerska E.:
Neonatologia. Praktyczne umiejętności w opiece nad noworodkiem. Wyd.
Lekarskie PZWL, Warszawa 2014. str. 197.
Zadanie 100.
Rekomendowane postępowanie przeciwbólowe w nakłuciu żyły, to:
A. stosowanie kremu EMLA,
B. stosowanie glukozy doustnej,
C. stosowanie stymulacji sensorycznej,
D. wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Warszawa 2015, s. 73
Zadanie 101.
Opiekując się noworodkiem podłączonym do aparatu Infant Flow
zauważasz spienioną ślinę w jamie ustnej. W celu zachowania
drożności przewodu oddechowego:
A. odessiesz zalegającą wydzielinę w drogach oddechowych,
B . założysz zgłębnik dożołądkowy w celu odbarczenia
powietrza i usunięcia nadmiaru śliny,
C . skorygujesz nastawy temperatury i nawilżenie gazów
oddechowych,
D . odnotujesz w dokumentacji skuteczność pracującego
systemu.
Literatura: A. Pilewska-Kozak. Opieka nad wcześniakiem. Wydawnictwo
Lekarskie PZWL Warszawa 2009, s. 109.
Zadanie 102.
Temperatura ciała noworodka donoszonego w hipotermii leczniczej
zastosowanej po resuscytacji powinna wynosić:
A. 34-35°C,
B. 34,5-35,5°C,
C. 32-33°C,
D. 33,5-34,5°C.
Literatura: Helwich E. (red. wydania polskiego): Resuscytacja noworodka.
Wydawnictwo Elsevier, Urban & Partner, Wrocław 2013. str. 241.
Zadanie 103.
Proces odłączenia od respiratora rozpoczyna się od obniżenia
wartości tlenu w mieszaninie oddechowej do:
A. 71-79%,
B. 61-70%,
C. 31-40%,
D. 21-30%.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Warszawa 2015, s. 98
Zadanie 104.
W czasie prowadzenia resuscytacji noworodka intubacja nie
powinna trwać dłużej niż:
A. 30 sekund,
B. 40 sekund,
C. 50 sekund,
D. 60 sekund.
Literatura: Helwich E. (red. wydania polskiego): Resuscytacja noworodka.
Wydawnictwo Elsevier, Urban & Partner, Wrocław 2013. str. 160.
Zadanie 105.
Niskie stężenie tlenu podczas tlenoterapii może powodować:
A. hipoksję tkankową,
B. dysplazję oskrzelowo-płucną,
C. retinopatię,
D. wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Warszawa 2015, s. 77
Zadanie 106.
W hiperglikemii górna granica stężenia glukozy we krwi u
noworodka donoszonego wynosi:
A. 120 mg%,
B. 130 mg%,
C. 150 mg%,
D. 165 mg%.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Warszawa 2015, s. 47
Zadanie 107.
Nieprawdą jest, że:
A . niedobór witaminy B6 może prowadzić do wystąpienia
drgawek podczas życia płodowego,
B . zespół abstynencji u noworodka predysponuje do
wystąpienia drgawek,
C . niedojrzałość ośrodkowego układu nerwowego manifestuje
się napadem drgawek,
D . drgawki subtelne można zaliczyć do drgawek
mioklonicznych.
Literatura: Szczapa J.: Podstawy neonatologii. Wyd. Lekarskie PZWL,
Warszawa 2008. str. 267.
Zadanie 108.
Objawy wstrząsu kardiogennego u noworodka to:
A. tachykardia, hipotensja, gorączka, biegunka, oliguria,
B . bradykardia, hipotensja, zimne poty, oliguria, kwasica,
hipogliemia,
C . tachykardia, hipotensja, zimne poty, słaba perfuzja,
oliguria, kwasica,
D . bradykardia, hipotensja, zimne poty, objaw Arlekina,
hipoglikemia, kwasica.
Literatura: Cantor R.M., Sadowitz P.D. (red.): Stany naglące u noworodka.
Szczapa J. (red. wydania polskiego),Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.
str.87.
Zadanie 109.
U noworodka we wstrząsie, który nie odpowiada na resuscytację,
należy podać płyny wypełniające łożysko naczyniowe:
A. krystaloidy w objętości 10 ml/kg mc.,
B. koloidy w objętości 10 ml/kg mc.,
C. krystaloidy w objętości 20 ml/kg mc.,
D. koloidy w objętości 20 ml/kg mc.
Literatura: Helwich E. (red. wydania polskiego): Resuscytacja noworodka.
Wydawnictwo Elsevier, Urban & Partner, Wrocław 2013. str. 213.
Zadanie 110.
Hipotonia rozpoczynająca się w pierwszych 12-24 godzinach życia
noworodka wskazuje na występowanie:
A. wrodzonego bloku metabolicznego,
B. wpływu leków przyjmowanych przez matkę w ciąży,
C. zakażenia uogólnionego,
D. niewydolności krążenia.
Literatura: Cantor R.M., Sadowitz P.D. (red.): Stany naglące u noworodka.
Szczapa J. (red. wydania polskiego),Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.
str.42.
Zadanie 111.
Do czynników ryzyka martwiczego zapalenia jelit NIE należy:
A. wcześniactwo,
B. mała urodzeniowa masa ciała,
C. przetrwały przewód tętniczy,
D. nadczynność tarczycy.
Literatura: R.M. Cantor, P.D. Sadowitz. Stany naglące u noworodka. J.
Szczapa (redaktor naukowy tłumaczenia). Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2011, s. 49.
Zadanie 112.
Wśród najpoważniejszych niepożądanych objawów leczenia
prostaglandynami wad serca obserwuje się:
A. tachykardię,
B. hipotensję,
C. bezdechy,
D. drgawki.
Literatura: J. Szczapa. Podstawy neonatologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2008, s. 177.
Zadanie 113.
Podczas wentylacji ciśnieniowej w respiratorze ustawia się
ciśnienie szczytowe wdechu:
A. 5-10 cm H2O,
B. 10-15 cm H2O,
C. 15-20 cm H2O,
D. 20-25 cm H2O.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Warszawa 2015, s. 96
Zadanie 114.
Zalecaną skalą do oceny bólu u noworodka w intensywnej terapii
jest skala:
A. PIPP,
B. CRIES,
C. NFCS,
D. N-PASS.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Warszawa 2015, s. 68
Zadanie 115.
Zaobserwowanie u noworodka objawów przypominających cmokanie,
żucie w obrębie ust, języka i policzków charakterystyczne jest
dla napadu drgawek typu:
A. subtelnego,
B. klonicznego,
C. tonicznego,
D. toniczno-klonicznego.
Literatura: R.M. Cantor, P.D. Sadowitz. Stany naglące u noworodka. J.
Szczapa (redaktor naukowy tłumaczenia). Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2011, s. 49.
Zadanie 116.
Obserwowanymi u noworodka objawami wynikającymi z zarośnięcia
nozdrzy tylnych NIE jest/NIE są:
A. przetrwanie błony policzkowo-nosowej nozdrzy tylnych,
B. niedrożność górnych dróg oddechowych z okresową sinicą,
C. nasilająca się sinica podczas płaczu dziecka,
D. infekcje górnych dróg oddechowych.
Literatura: R.M. Cantor, P.D. Sadowitz. Stany naglące u noworodka. J.
Szczapa (redaktor naukowy tłumaczenia). Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2011, s. 19-20.
Zadanie 117.
Noworodek zaintubowany rurką intubacyjną o średnicy 3,5 mm,
powinien być odśluzowany cewnikiem o rozmiarze:
A. 5 F,
B. 6 F,
C. 7 F,
D. 8 F.
Literatura: Helwich E. (red. wydania polskiego): Resuscytacja noworodka.
Wydawnictwo Elsevier, Urban & Partner, Wrocław 2013. str. 159.
Zadanie 118.
Środkiem farmakologicznym niesteroidowym, przeciwzapalnym,
stosowanym u noworodków w celu zmniejszenia stresu i bólu jest:
A. midazolam,
B. ketamina,
C. morfina,
D. paracetamol.
Literatura: Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce. Zalecenia
Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Warszawa 2015, s. 70
Zadanie 119.
Dysplazja oskrzelowo - płucna występuje u noworodków
urodzonych:
A. po 36. tygodniu ciąży z masą ciała 2499g,
B. przed 32. tygodniem ciąży z masą ciała poniżej 1500g,
C. po 38. tygodniu ciąży z wrodzonym zapaleniem płuc,
D. po 35. tygodniu ciąży z zaburzeniami oddychania.
Literatura: Pilewska-Kozak A.B. (red.): Opieka nad wcześniakiem. Wyd.
Lekarskie PZWL, Warszawa 2009. str. 148.
Zadanie 120.
Wśród objawów klinicznych zaburzeń oddychania pochodzenia
krążeniowo-płucnego u noworodka, wymienia się:
A. oddechy powyżej 60 na minutę,
B. wzmożony wysiłek oddechowy,
C. sinicę, przesunięcie śródpiersia,
D. wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.
Literatura: J. Szczapa. Podstawy neonatologii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,
Warszawa 2008, s. 138.

BLOK PODSTAWOWY
Zadanie 121.
Od 1 stycznia 2016 roku, samodzielnie ordynować lek i
zawierające określone substancje czynne, mogą pielęgniarki i
położne, które ukończyły:
A . studia  I stopnia pod warunkiem ukończenia kursu
specjalistycznego w tym zakresie,
B . studia I stopnia lub posiadające tytuł specjalisty w
dziedzinie pielęgniarstwa,
C . studia II stopnia lub posiadające tytuł specjalisty w
dziedzinie pielęgniarstwa, pod warunkiem ukończenia
kursu specjalistycznego w tym zakresie,
D . studia II stopnia pod warunkiem ukończenia kursu
dokształcającego w tym zakresie.
Literatura: Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej z dnia 15 lipca 2011
r.:
Zadanie 122.
Pielęgniarka ma prawo odmówić wykonania zlecenia lekarskiego,
tylko wtedy, gdy jest to nie zgodne z jej:
A . sumieniem,
B . zakresem posiadanych kwalifikacji,
C . sumieniem lub z zakresem posiadanych kwalifikacji,
D . sumieniem lub aktualną wiedzą naukową w dziedziedzinie
pielęgniarstwa.
Literatura: Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej z dnia 15 lipca 2011
r .
Zadanie 123.
Kodeks etyki zawodowej pielęgniarki i położnej Rzeczypospolitej
Polskiej zawiera szereg sformułowań odnoszących się do cech
charekteru jakie powinna posiadać pielęgniarka / położna i są to
m.in.:
A . życzliwość, wyrozumiałość, cierpliwość,
B . życzliwość, dobroduszność, naiwność,
C . wyrozumiałość, konformizm, życzliwość,
D . cierpliwość, małostkowość, życzliwość.
Literatura: Kodeks etyki zawodowej pielęgniarki i położnej Rzeczypospolitej
Polskiej (Uchwała nr 9 IV Krajowy Zjazd Pielęgniarek i Położnych 9.12.2003
r.)
Zadanie 124.
Prawo dostępu do dokumentacji medycznej posiada/ją:
A . pacjent i jego rodzina,
B . pacjent, jego przedstawiciel ustawowy, bądź osoba przez
niego upoważniona,
C . pacjent i jego najbliższa rodzina (małżonek, rodzice i
dzieci),
D . tylko osoba upoważnio na przez pacjenta.
Literatura: Ustawa o prawach pacjenta art.26.
Zadanie 125.
Pielęgniarka, położna nie udzieliła pomocy osobie, która nagle
zasłabła na ulicy, lecz szybko oddaliła się z miejsca
zdarzenia. Zachowanie takie narażają na poniesienie
odpowiedzialności:
A . pracowniczej i karnej,
B . karnej i zawodowej,
C . pracowniczej,
D . pracowniczej, karnej i zawodowej.
Literatura: Ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o samorządzie pielęgniarek i
położnych.
Zadanie 126.
Normy etyki zawodowej zawarte w Kodeksie etyki zawodowej
pielęgniarki i położnej Rzeczypospolitej Polskiej mają za
zadanie:
A . służyć jedynie jako podstawa karania,
B . być bezrefleksyjnie stosowane,
C . chronić interesy zawodowe tylko pielęgniarek,
D . stać na straży bezpieczeństwa pacjenta.
Literatura: Wrońska I., Mariański J.: Etyka w pracy pielęgniarskiej. Wyd.
Czelej, Lublin 2002, s. 205.
Zadanie 127.
Komunikacja werbalna, to komunikacja za pomocą:
A . słów,
B . gestów i min,
C . wysokości tonów,
D . ubioru i innych atrybutów.
Literatura: Wilczek-Rużyczka E.: Komunikowanie się z chorym psychicznie.
Wyd. Czelej, Lublin 2007 s. 9
Zadanie 128.
Który model komunikacji w grupie sprzyja efektywnemu
komunikowaniu się poprzez scentralizowany przepływ informacji:
A . koła,
B . gwiazdy,
C . łańcucha,
D . raka.
Literatura: Kwiatkowska A., Krajewska-Kułak E., Panek W.
(red.).Komunikowanie interpersonalne w pielęgniarstwie. Wyd. Czelej,
Lublin, 2003, str. 121.
Zadanie 129.
Komunikowanie pośrednie to komunikowanie:
A . za pomocą środków masowego przekazu od nadawcy do
odbiorcy ,
B . za pomocą telefonu bądź smartfonu,
C . za pomocą e - maila bądź listu,
D . nadawcy prze z inną osobę.
Literatura: Wilczek-Rużyczka E.: Komunikowanie się z chorym psychicznie.
Wyd. Czelej, Lublin 2007 s. 9
Zadanie 130.
WHO opracowało plakat „5 momentów higieny rąk”, który zawiera
informacje na temat kiedy i dlaczego należyje wykonać .
Informacje, kiedy należy wykonać 5 momentów higieny rąk,
dotyczą sytuacji:
A . przed kontaktem z pacjentem, przed kontaktem z
otoczeniem pacjenta, po kontakcie z pacjentem, po
kontakcie z otoczeniem pacjenta, przed czystą,
aseptyczną procedurą,
B . przed kontaktem z pacjentem, po kontakcie z pacjentem,
przed czystą, aseptyczną procedurą, po wykonaniu
czystej aseptycznej procedury, po kontakcie / narażeniu
na płyny ustrojowe,
C . przed kontaktem z pacjentem, po kontakcie z pacjentem,
po kontakcie z otoczeniem pacjenta, przed czystą,
aseptyczną procedurą, po kontakcie / narażeniu na płyny
ustrojowe,
D . przed kontaktem z pacjentem, po kontakcie z pacjentem,
po kontakcie z otoczeniem pacjenta, po wykonaniu
aseptycznej procedury, po kontakcie / narażeniu na płyny
ustrojowe.
Literatura: Wytyczne WHO dotyczące higieny rąk w opiece zdrowotnej -
podsumowanie” Pierwsza Światowa Inicjatywa na rzecz Bezpieczeństwa Pacjenta
„Higiena rąk to bezpieczna Opieka” WHO 2009, s. 28
Zadanie 131.
Model transformacji demograficznej zakłada, że wartości
kluczowych parametrów opisujących populację, które kształtują
jej strukturę demograficzną zmieniają się:
A . w zależności od etapu rozwoju społeczno-gospodarczego,
B . tylko w zależności od poprawy warunków  bytowania oraz
postępu w medycynie,
C . tylko w zależności od stabilizacji w ruchach
naturalnych ludności przy niskim poziomie umieralności
i rozrodczości,
D . tylko w zależności od współczynnika dzietności i
długości trwania życia.
Literatura: J. Bzdęga, A. Gębska-Kuczerowska (red.) Epidemiologia w zdrowiu
publicznym, Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2010, s. 116
Zadanie 132.
Zakażenie szpitalne, to zakażenie, które wystąpiło w związku z
udzielaniem świadczeń zdrowotnych, w przypadku gdy choroba:
A . pozostawała w momencie udzielania świadczeń zdrowotnych
w okresie wylęgania, albo wystąpiła po udzieleniu
świadczeń zdrowotnych , w okresie nie dłuższym niż
najdłuższy okres jej wylęgania,
B . niepozostawała w momencie udzielania świadczeń
zdrowotnych w okresie wylęgania, albo wystąpiła po
udzieleniu świadczeń zdrowotnych, w okresie dłuższym
niż najdłuższy okres jej wylęgania,
C . niepozostawała w momencie udzielania świadczeń
zdrowotnych w okresie wylęgania, albo wystąpiła po
udzieleniu świadczeń zdrowotnych, w okresienie
dłuższym niż najdłuższy okres jej wylęgania,
D . pozostawała w momencie udzielania świadczeń zdrowotnych
w okresie wylęgania, albo wystąpiła po udzieleniu
świadczeń zdrowotnych, w okresie dłuższym niż
najdłuższy okres jej wylęgania.
Literatura: Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz
zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2013 roku poz. 947)
Zadanie 133.
Podstawowe wskaźniki  modelu PATH obejmują m.in. wskaźniki
efektywności(skuteczności i wydajności), do których zalicza
się:
A . średni   czas pobytu (ostry zawał, udar, pozaszpitalne
zapalenie płuc, złamanie kości udowej),
B . ciągłość opieki medycznej,
C . zakłucia personelu medycznego,
D . odsetek przyjęć po zabiegach w trybie jednodniowym m.in.
zaćmyczy artroskopii.
Literatura: Kautsch M., Zarządzanie w opiece zdrowotnej. Nowe wezwania.
wyd. Wolters Kluwer Warszawa 2010, s. 38.
Zadanie 134.
Przy formułowaniu obowiązków pracowniczych, świadomość
hierarch i i zadań przypisanych danemu stanowisku, NIE odnosi się
do zasady:
A . przystosowalności,
B . należytej szczegółowości,
C . nepotyzmu,
D . doskonalenia kadr.
Literatura: Ksykiewicz-Dorota A. (red.): Zarządzanie w pielęgniarstwie.
Wyd. Czelej, Lublin 2014 s. 292-294.
Zadanie 135.
Proces, w którym dobre lub złe wrażenie dotyczące jednego
przymiotu rzutuje na całość oceny, to:
A . efekt aureoli,
B . stereotyp,
C . nastawienie,
D . wpływ emocji.
Literatura: Ksykiewicz-Dorota A. (red.): Zarządzanie w pielęgniarstwie.
Wyd. Czelej, Lublin 2014 s. 262.
Zadanie 136.
Kierowanie przez delegowanie uprawnień przynosi konkretne
korzyści, do których zaliczamy:
A . oszczędzanie czasu kierownika,
B . oszczędzanie czasu pracownika oraz jego lepszą
motywację,
C . rozwój przedsiębiorczości na etapie podstawowym,
D . efektywniejszą satysfakcję pracownika i przełożonego.
Literatura: pod red. Ksykiewicz-Dorota A. Zarządzanie w pielęgniarstwie
PZWL str. 87
Zadanie 137.
Czynniki wewnętrzne warunkujące szybkość adaptacji zawodowej
pielęgniarki, to:
A . osobowość, kwalifikacje zawodowe, stan fizyczny,
B . kwalifikacje zawodowe, warunki fizyczne otoczenia,
C . przejrzysta struktura organizacyjna, osobowość
przełożonego,
D . stan fizyczny, stan wyposażenia organizacji w aparaturę
medyczną.
Literatura: Ksykiewicz-Dorota A. (red.): Zarządzanie w pielęgniarstwie.
Wyd. Czelej, Lublin 2014 s. 225-226.
Zadanie 138.
Praktyka pielęgniarska oparta na dowodach naukowych NIE
obejmuje:
A . rozwiązywania problemów klinicznych poprzez decyzje oparte na wynikach badań,
B . uczestniczenia w konferencjach naukowych,
C . analizowania wyników publikacji naukowych,
D . samodzielnego wykonywania zleceń lekarskich.
Literatura: Gotlib J, Belowska J, Panczyk M, Dykowska G, Wójcik G.
Evidence-based Medicine i Evidence-based Nursing Practice - przegląd
polskiego piśmiennictwa naukowego. Problemy Pielęgniarstwa 2014; 22 (2):
223–227.
Zadanie 139.
Evidence - Based Medicine (EBM), uznaje się na podstawie
literatury przedmiotu, że jest to:
A . świadome, jasne i przemyślane zastosowanie najlepszego
aktualnie dowodu na podstawie analiz medycznych
czasopism anglojęzycznych,
B . nieświadome, jasne i przemyślane zastosowanie
najlepszego aktualnego dowodu w podejmowaniu decyzji
dotyczących pacjentów danego oddziału,
C . przemyślane zastosowanie eksperymentu badawczego, w
celu podjęcia jak najlepszej decyzji dotyczącej
konkretnego pacjenta,
D . świadome, jasne i przemyślane zastosowanie najlepszego
aktualnego dowodu w podejmowaniu decyzji dotyczących
konkretnego pacjenta.
Literatura: Kędra E.: Praktyka pielęgniarska oparta na faktach – wymóg czy
konieczność? „Problemy Pielęgniarstwa”, 2011, t. 19 (3); 391–395, s.392. W
polskiej literaturze przedmiotu zaproponowano już wiele definicji:
„praktyka medyczna oparta na wiarygodnych i aktualnych publikacjach”,
„medycyna oparta na dowodach”. Żadna z nich nie oddaje jednak w pełni
istoty tego, czym jest EBM (...) Literatura: Gotlib J., Belowska J.,
Panczyk M., Dykowska G., Wójcik G.: Evidence based Medicine i evidence
based nursing practise – przegląd polskiego piśmiennictwa naukowego.
„Problemy Pielęgniarstwa”, 2014;22(2) s. 224.
Zadanie 140.
Analiza zewnętrzna dokumentu NIE polega na:
A . ustaleniu czasu, warunków i okoliczności, w jakich
powstał,
B . uzupełnieniu analizy wewnętrznej,
C . okrśleniu wpływu, jaki wywarł dokument na przebieg
określonych wydarzeń,
D . dokładnym poznaniu treści dokumentu.
Literatura: Lenartowicz H., Kózka M. Metodologia badań w pielęgniarstwie.
Podręcznik dla studiów medycznych. PZWL, Warszawa 2010, s.101.